NCERT Class 9 Sanskrit Chapter 2 Swarnakakah (स्वर्णकाकः): Question Answer & Full Solutions

Get complete NCERT Solutions for Class 9 Sanskrit Chapter 2 Swarnakakah (स्वर्णकाकः). Read full Question Answers, Grammar (Sandhi/Pratyaya).

NCERT Class 9 Sanskrit Chapter 2 Swarnakakah (स्वर्णकाकः): Question Answer & Full Solutions

NCERT Class 9 Sanskrit Chapter 2 Swarnakakah (स्वर्णकाकः): Question Answer & Full Solutions

प्रश्न 1. एकपदेन उत्तरत (एक शब्द में उत्तर)

प्रश्न	उत्तर
(क) माता काम् आदिशत्?	पुत्रीम्
(ख) स्वर्णकाकः कान् अखादत्?	तण्डुलान्
(ग) प्रासादः कीदृशः वर्तते?	स्वर्णमयः
(घ) गृहमागत्य तया का समुद्घाटिता?	मञ्जूषा
(ङ) लोभाविष्टा बालिका कीदृशीं मञ्जूषां नयति?	बृहत्तमाम्

---

प्रश्न 2. पूर्णवाक्येन उत्तरत (पूर्ण वाक्य में उत्तर)

प्रश्न	उत्तर
(क) निर्धनायाः वृद्धायाः दुहिता कीदृशी आसीत्?	निर्धनायाः वृद्धायाः दुहिता विनम्रा मनोहरा च आसीत्।
(ख) बालिकया पूर्व कीदृशः काकः न दृष्टः आसीत्?	बालिकया पूर्व एतादृशः स्वर्णपक्षः रजतचञ्चुः स्वर्णकाकः न दृष्टः आसीत्।
(ग) निर्धनायाः दुहिता मञ्जूषायां कानि अपश्यत?	निर्धनायाः दुहिता मञ्जूषायां महार्हाणि हीरकाणि अपश्यत्।
(घ) बालिका किं दृष्ट्वा आश्चर्यचकिता जाता?	बालिका वृक्षस्य उपरि स्वर्णमयं प्रासादं दृष्ट्वा आश्चर्यचकिता जाता।
(ङ) गर्विता बालिका कीदृशं सोपानम् अयाचत् कीदृशं च प्राप्नोत्?	गर्विता बालिका स्वर्णमयं सोपानम् अयाचत्, ताम्रमयं च प्राप्नोत्।

---

प्रश्न 3. (अ) विलोमपदानि (विलोम शब्द)

शब्दः	विलोमपदम्
(क) पश्चात्	पूर्वम्
(ख) हसितुम्	रोदितुम्
(ग) अधः	उपरि
(घ) श्वेतः	कृष्णः
(ङ) सूर्यास्तः	सूर्योदयः
(च) सुप्तः	प्रबुद्धः

प्रश्न 3. (आ) सन्धिं कुरुत (संधि)

विच्छेद	सन्धि पद
(क) नि + अवसत्	न्यवसत्
(ख) सूर्य + उदयः	सूर्योदयः
(ग) वृक्षस्य + उपरि	वृक्षस्योपरि
(घ) हि + अकारयत्	ह्यकारयत्
(ङ) च + एकाकिनी	चैकाकिनी
(च) इति + उक्त्वा	इत्युक्त्वा
(छ) प्रति + अवदत्	प्रत्यवदत्
(ज) प्र + उक्तम्	प्रोक्तम्
(झ) अत्र + एव	अत्रैव
(ञ) तत्र + उपस्थिता	तत्रोपस्थिता
(ट) यथा + इच्छम्	यथेच्छम्

---

प्रश्न 4. प्रश्ननिर्माणं कुरुत

वाक्य (उत्तर)	प्रश्न वाक्य
(क) ग्रामे निर्धना स्त्री अवसत्।	ग्रामे का अवसत्?
(ख) स्वर्णकाकं निवारयन्ती बालिका प्रार्थयत्।	कं निवारयन्ती बालिका प्रार्थयत्?
(ग) सूर्योदयात् पूर्वमेव बालिका तत्रोपस्थिता।	कस्मात् पूर्वमेव बालिका तत्रोपस्थिता?
(घ) बालिका निर्धनमातुः दुहिता आसीत्।	बालिका कस्याः दुहिता आसीत्?
(ङ) लुब्धा वृद्धा स्वर्णकाकस्य रहस्यमभिज्ञातवती।	लुब्धा वृद्धा कस्य रहस्यमभिज्ञातवती?

---

प्रश्न 5. प्रकृति-प्रत्यय-संयोगं कुरुत (जोड़ें)

धातु + प्रत्यय	पद (शब्द)
(क) वि + लोक् + ल्यप्	विलोक्य
(ख) नि + क्षिप् + ल्यप्	निक्षिप्य
(ग) आ + गम् + ल्यप्	आगम्य
(घ) दृश् + क्त्वा	दृष्ट्वा
(ङ) शी + क्त्वा	शयित्वा
(च) लघु + तमप्	लघुतमम्

---

प्रश्न 6. प्रकृति-प्रत्यय-विभागं कुरुत (अलग करें)

पद (शब्द)	धातु + प्रत्यय
(क) रोदितुम्	रुद् + तुमुन्
(ख) दृष्ट्वा	दृश् + क्त्वा
(ग) विलोक्य	वि + लोक् + ल्यप्
(घ) निक्षिप्य	नि + क्षिप् + ल्यप्
(ङ) आगत्य	आ + गम् + ल्यप्
(च) शयित्वा	शी + क्त्वा
(छ) लघुतमम्	लघु + तमप्

---

प्रश्न 7. कः/का कं/काम् कथयति (किसने किससे कहा)

कथनम्	कः/का (किसने)	कं/काम् (किससे)
(क) पूर्वं प्रातराशः क्रियताम्।	स्वर्णकाकः	बालिकाम्
(ख) सूर्यातपे तण्डुलान् खगेभ्यो रक्ष।	वृद्धा माता	पुत्रीम्
(ग) तण्डुलान् मा भक्षय।	बालिका	स्वर्णकाकम्
(घ) अहं तुभ्यं तण्डुलमूल्यं दास्यामि।	स्वर्णकाकः	बालिकाम्
(ङ) भो नीचकाक! अहमागता...	लुब्धायाः पुत्री	स्वर्णकाकम्

---

प्रश्न 8. पञ्चमीविभक्तेः प्रयोगं (रिक्त स्थान)

वाक्य	सही शब्द (पञ्चमी विभक्ति)
(क) जनः ............ बहिः आगच्छति।	ग्रामात्
(ख) नद्यः ............ निस्सरन्ति।	पर्वतात् (वा पर्वतेभ्यः)
(ग) ............ पत्राणि पतन्ति।	वृक्षात्
(घ) बालकः ............ बिभेति।	सिंहात्
(ङ) ईश्वरः ............ त्रायते।	क्लेशात्
(च) प्रभुः भक्तं ............ निवारयति।	पापात्

Swarnakakah Class 9 Question Answer

Class 9 Sanskrit Chapter 2 Solutions

स्वर्णकाकः प्रश्न उत्तर

NCERT Sanskrit Class 9 Chapter 2

Swarnakakah exercise solutions PDF

Shemushi Class 9 Chapter 2 translation

Sanskrit Class 9 Chapter 2 Sandhi and Pratyaya

Swarnakakah word meaning in Hindi