“NCERT Class 7 Sanskrit Deepakām Chapter 10 Tvam Aapanam Gachchha Exercise — शब्दार्थ, लोट्-लकार रूप, प्रश्न-उत्तर व समाधान
“Get Class 7 Sanskrit Deepakam Chapter 10 — Tvam Aapanam Gachchha NCERT Solutions. यहाँ मिलेंगे लोट्-लकार रूप, तालिका-रूप में अभ्यास प्रश्न-उत्तर, अनुवाद, रूप-रचना एवं परीक्षा-उपयोगी नोट्स। छात्र और शिक्षकों दोनों के लिए अत्यंत उपयोगी सामग्री।”
 |
| Class 7 deepakam Chapter 10 — Tvam Aapanam Gachchha NCERT Exercise Solutions |
Class 7 deepakam Chapter 10 — Tvam Aapanam Gachchha NCERT Exercise Solutions
📘 अध्याय 10 — त्वम् आपणं गच्छ
अभ्यास कार्य
🔵 1. प्रश्न 1 — कोष्ठक देखकर रिक्त स्थान पूरक (लोट्-लकार रूप)
(क) धातु “लिख्”
| एकवचन |
द्विवचन |
बहुवचन |
| लिख |
लिखतम् |
लिखत |
| लिखानि |
लिखाव |
लिखाम |
| लिखतु |
लिखताम् |
लिखन्तु |
(ख) धातु “क्रीड्”
| एकवचन |
द्विवचन |
बहुवचन |
| क्रीड |
क्रीडतम् |
क्रीडत |
| क्रीडानि |
क्रीडाव |
क्रीडाम |
| क्रीडतु |
क्रीडताम् |
क्रीडन्तु |
🔵 2. सुभाषितेषु — लोट् लकार क्रियापद चयन
(क) “कालं वर्षतु पर्जन्यः …”
| भाग |
उत्तर (लोट्-रूप) |
| सुभाषित से |
वर्षतु, सन्तु |
| व्याख्या से |
वर्षन्तु, भवतु, यापयन्तु |
(ख) “सर्वे भवन्तु सुखिनः …”
| भाग |
उत्तर (लोट्-रूप) |
| सुभाषित से |
भवन्तु, सन्तु, पश्यन्तु |
| व्याख्या से |
तिष्ठन्तु, भवन्तु, पश्यन्तु, भवतु |
(ग) “इमा आपः शिवाः सन्तु …”
| भाग |
उत्तर (लोट्-रूप) |
| सुभाषित से |
सन्तु, सन्तु |
| व्याख्या से |
भवतु |
(घ) “निन्दन्तु नीतिनिपुणाः …”
| भाग |
उत्तर (लोट्-रूप) |
| सुभाषित से |
निन्दन्तु, स्तुवन्तु, समाविशतु, गच्छतु, अस्तु |
| व्याख्या से |
कुर्वन्तु, भवतु, प्रशंसन्तु |
🔵 3. उदाहरणानुगुणम् — लोट्लकार रूप लिखनम्
| धातु/रूप |
लोट्-रूप |
| पठति |
पठतु |
| खादति |
खादतु |
| क्रीडामि |
क्रीडानि |
| पश्यसि |
पश्य |
| हसति |
हसतु |
| नयसि |
नय |
| नृत्यति |
नृत्यतु |
| गच्छामि |
गच्छानि |
🔵 4. उदाहरणानुगुणम् — बहुवचन रूप लिखनम्
| एकवचन |
बहुवचन |
| उत्तिष्ठतु |
उत्तिष्ठन्तु |
| खादतु |
खादन्तु |
| आगच्छतु |
आगच्छन्तु |
| पठतु |
पठन्तु |
| उपविशतु |
उपविशन्तु |
| पततु |
पतन्तु |
| गच्छतु |
गच्छन्तु |
🔵 5. वार्षिकोत्सव—लोट्लकार वाक्य पुनर्लेखन
| मूल वाक्य |
उत्तर |
| प्रधानाध्यापकः वार्षिकं विवरणं पठति । |
प्रधानाध्यापकः वार्षिकं विवरणं पठतु । |
| बालिकाः नृत्यन्ति । |
बालिकाः नृत्यन्तु । |
| यूयम् आसन्दान् स्थापयथ । |
यूयम् आसन्दान् स्थापयत । |
| छात्रनायकः स्वागतं करोति । |
छात्रनायकः स्वागतं करोतु । |
| मम मित्रं धन्यवादं निवेदयति । |
मम मित्रं धन्यवादं निवेदयतु । |
| संस्कृत–शिक्षिका वेदिकां सञ्चालयति । |
संस्कृत–शिक्षिका वेदिकां सञ्चालयतु । |
| राष्ट्रगीतं गायन्ति । |
राष्ट्रगीतं गायन्तु । |
🔵 6. सूचनानुसारं — रिक्तस्थान पूर्ति (लोट् रूप)
| रिक्त स्थान |
उत्तर |
| प्रथमं सर्वे … |
उत्तिष्ठन्तु |
| उपचारवाक्येन तम् … |
अभिवादयन्तु |
| तदा एव सर्वे … |
उपविशन्तु |
| पाठं … |
पठन्तु |
| गृहपाठं … |
लिखन्तु |
| वार्तालापं न … |
कुर्वन्तु |
| उत्तरं … |
वदन्तु |
| संशयं … |
पृच्छन्तु |
| उपदेशं … |
शृण्वन्तु |
| बहिः मा … |
गच्छन्तु |
🔵 7. मार्गे फलकानि — यातायात संकेत: (Traffic Signs in Sanskrit)
 |
| यातायात संकेत (Traffic Signs in Sanskrit) |
🔵 8. लोट्-लकार रूपों से वाक्य पूर्ति
| वाक्य |
उत्तर |
| अम्ब! अहं क्रीडार्थं …… । |
गच्छानि |
| आगच्छन्तु वयं प्रार्थनागीतं …… । |
गायाम |
| पुत्र! वृष्टौ न …… । |
क्रीड |
| लते! भवती मम उपनेत्रम् …… । |
आनयतु |
| आर्ये! अहं अन्तः …… । |
प्रविशानि |
| अहं पृच्छामि त्वम् उत्तरं …… । |
वद |
| यूयं शीघ्रं नगरम् …… । |
आगच्छत |
| तात! वयं कदा चलचित्र …… ? |
पश्याम |
🔵 9. चिह्नयोग ( ? ! । , ) — भावानुसार वाक्य
| मूल वाक्य |
उत्तर |
| पुत्र किं करोषि |
पुत्र ! किं करोषि ? |
| क: श्लोकं वदति |
क: श्लोकं वदति ? |
| भवान् तत्र तिष्ठतु |
भवान् तत्र तिष्ठतु । |
| आचार्यः कदा आगच्छति |
आचार्यः कदा आगच्छति ? |
| अहो रमणीयः पर्वतः |
अहो ! रमणीयः पर्वतः । |
Class 7 Sanskrit Chapter 10
Tvam Aapanam Gachchha Solutions
NCERT Sanskrit Chapter 10 Answers
Sanskrit Lakar Roop Class 7
Class 7 Sanskrit Exercise Solution
Tvam Aapanam Gachchha Question Answer
Class 7 Deepakam Chapter 10 Explanation
Sanskrit Lote Lakar Examples
NCERT Sanskrit Solutions PDF
Class 7 Sanskrit Notes
