“Class 9 Sanskrit Chapter 9 Kavayami Vayami Yami के सभी अभ्यास प्रश्न-उत्तर, एकपदेन उत्तर, पूर्णवाक्येन उत्तर, पर्यायवाची, विलोम शब्द, कथानकक्रम, प्रश्न-निर्माण आदि यहाँ अत्यंत सुव्यवस्थित रूप में उपलब्ध हैं। यह Hindi तथा English मिश्रित सरल भाषा में तैयार किया गया है ताकि छात्र आसानी से समझ सकें। NCERT Class 9 Sanskrit Manika Chapter 9 के लिए यह सबसे सं इसपूर्ण, Exam-oriented notes हैं।”
कवयामि वयामि यामि Class 9 Sanskrit Chapter 9 – Exercise Answers, Summary, Question Answers
 |
| कवयामि वयामि यामि Class 9 Sanskrit Chapter 9 – Exercise Answers, Summary, Question Answers |
📘 Chapter 9 – कवयामि वयामि यामि
अभ्यास-प्रश्न एवं उत्तर
🔶 1. एकपदेन उत्तराणि लिखत
| क्रमांक | प्रश्न | उत्तर (एक पद) |
|---|---|---|
| (क) | भोजराजः कस्य राज्यस्य नरेशः आसीत् ? | धारानगर्याः |
| (ख) | कः विद्वान् राजदर्शनार्थं समायातः ? | लक्ष्मीधरः |
| (ग) | लक्ष्मीधरेण कस्मै आशीर्वादः दीयते ? | भोजराजाय |
| (घ) | यत्र जलपूर्णं सरः, तत्र के आगच्छन्ति ? | पक्षिणः |
| (ङ) | लक्ष्मीधरः किं श्रुत्वा धरानगरीम् आगच्छति ? | विद्यानुरागं दानशीलतां च |
| (च) | मन्त्री निवासव्यवस्थायै कम् आदिशति ? | नगरपालम् |
| (छ) | स्वराज्यात् कस्य निःसारणादेशः कृतः ? | अशिक्षितजनस्य |
🔶 2. पूर्णवाक्येन उत्तराणि
(क) लक्ष्मीधरेण कः आशीर्वादः प्रदत्तः ?
➡ दिनकरदीप्तिरिव भवत्कीर्तिः दिक्षु प्रसारम् आप्नोतु। वर्धन्तां विभवाः सौख्यानि च, लसन्तु सम्पदः, विलयं व्रजन्तु विपदः, प्रतिष्ठां लभतां विद्वद्गणः, विद्यासु कलासु च भवदनुरागः एधताम्—इत्येषः आशीर्वादः।
(ख) लक्ष्मीधरः कस्य गृहे वासयितव्यः आसीत् ?
➡ निरक्षरं मूर्खं जनं निःसार्य तद्गृहे लक्ष्मीधरः वासयितव्यः आसीत्।
(ग) तन्तुवायः केन जीविकाम् अर्जयति स्म ?
➡ तन्तुवायः तन्तुवयनेन जीविकाम् अर्जयति स्म।
(घ) तन्तुवायेन श्रावितस्य पद्यस्य प्रथमा पङ्क्तिः लिखत |
➡ काव्यं करोमि नहि चारुतरं करोमि।
(ङ) अपरा व्यवस्था न भवति तावत् लक्ष्मीधरः कुत्र वासयितव्यः ?
➡ राजभवने वासयितव्यः आसीत्।
(च) तन्तुवायस्य पदयोजना कीदृशी आसीत् ?
➡ तन्तुवायस्य पदयोजना लालित्यपूर्णा आसीत्।
(छ) भोजराजः सन्तुष्टः भूत्वा कम् प्रशंसति ?
➡भोजराजः सन्तुष्टः भूत्वा तन्तुवायं प्रशंसति।
🔶 3. प्रश्ननिर्माणम् (स्थूलाक्षरपदानि आधृत्य)
| वाक्य | अपेक्षित प्रश्न | उत्तर |
|---|---|---|
| लक्ष्मीधरः द्वारपालेन सह प्रविशति। | केन ? | द्वारपालेन |
| यत्र सरः भवति तत्र पक्षिणः आगच्छन्ति। | के ? | पक्षिणः |
| अहं त्रुटितान् तन्तून् संयोजयामि। | कीदृशान् ? | त्रुटितान् |
| तन्तुवायेन गुरुकुले शिक्षा गृहीता। | कुत्र ? | गुरुकुले |
| राजा तन्तुवायाय स्वर्णमुद्राः अर्पयति। | कस्मै ? | तन्तुवायाय |
🔶 4. यथानिर्देशम् उत्तरत
| प्रश्न | उत्तर |
|---|---|
| '…प्रसारम् आप्नोतु'—क्रियापदं किम् ? | आप्नोतु |
| 'समायान्ति' कर्तृपदं किम् ? | पक्षिणः |
| 'आनीतः' इति विशेषणस्य विशेष्यपदं ? | कुविन्दः |
| 'यावद् अपरा व्यवस्था…'—विशेषणपदम् ? | अपरा |
| 'सह' इत्यस्य पर्यायः ? | साकम् |
| 'आयाति' इति पदस्य विलोमपदम् ? | प्रयाति |
🔶 5. कथानकक्रमेण वाक्यानि (सही क्रम में)
🔶 6. पर्यायवाची शब्द-योजना
| शब्द | पर्याय |
|---|---|
| अमात्यः | मन्त्री |
| तन्तुवायः | कुविन्दः |
| विद्वान् | पण्डितः |
| झटिति | त्वरितम् |
🔶 7. विपरीतार्थक शब्द
| शब्द | विलोम |
|---|---|
| गत्वा | प्रविश्य |
| मूर्खः | विद्वान् |
| निरक्षरः | पठितः |
| निष्क्रम्य | प्रविश्य |
| सम्पदः | विपदः |
🔶 8. वाक्य–वक्ता–श्रोता
| वाक्य | केन उक्तम् | कस्य प्रति |
|---|---|---|
| (क) मम सौभाग्यम्… | भोजराजेन | लक्ष्मीधरम् |
| (ख) अभिवादये… | लक्ष्मीधरेण | भोजराजम् |
| (ग) यत्र सरः… | लक्ष्मीधरेण | भोजराजम् |
| (घ) समस्ते नगरे… | नगरपालेन | भोजराजम् |
| (ङ) त्वं भूयः… | भोजराजेन | नगरपालम् |
| (च) अहं तन्तून् संयोजयामि | तन्तुवायेन | नगरपालम् |
| (छ) मया गुरुकुले शिक्षा… | तन्तुवायेन | नगरपालम् |
| (ज) राजा भोजः आत्मानं धन्यं… | भोजराजेन | तन्तुवायम् |
| (झ) दयस्व… | तन्तुवायेन | नगरपालम् |
| (ञ) नगरपालं समाहूय… | भोजराजेन | मन्त्रिणम् |
Kavayami Vayami Yami Class 9 Sanskrit
Class 9 Sanskrit Chapter 9 solutions
Kavayami Vayami Yami exercise answers
NCERT Sanskrit Manika chapter 9
Class 9 Sanskrit question answers
Sanskrit chapter 9 kavayami vayami yami summary
Class 9 Sanskrit notes
Sanskrit one-word answers class 9
NCERT class 9 Sanskrit full solutions
